In memoriam – Jan Jansen
In memoriam Jan Jansen (1958-2022)
“Ons vak is best bijzonder. Je bent eigenlijk nooit klaar. Tenminste, dat gevoel kan zomaar spontaan ontstaan. Hoe groot je ervaring ook is, er valt altijd nog wel iets te leren.” Het waren typerende woorden die topklarinettist en onze oud-dirigent Jan Jansen vijf jaar geleden sprak in een interview met muziekwebsite Opus Klassiek. Het onverwachtse overlijden van Jan, zondag 30 oktober op 64-jarige leeftijd, heeft onze muziekvereniging diep geraakt. Zijn familie, Crescendo en zijn grote passie en muzikale familie, het Rotterdams Philharmonisch Orkest, verliezen met Jan veels te vroeg een uitmuntende musicus, een icoon van de vereniging en vooral een geliefd en aimabel mens.
Jan groeit op in een muzikale familie en krijgt vanaf zijn zevende les van zijn vader op klarinet. Het verhaal van Jan en Crescendo begint ook op jeugdige leeftijd. Hij ontmoet zijn grote liefde Alies op de havo voor muziek en dans, Alies speelt dan al trompet bij Crescendo. Jan is al jong een zeer getalenteerde klarinettist en gaat naar het conservatorium, waar hij afstudeert met een onderscheiding. Via Alies speelt hij een keer een solostuk met Crescendo, het moment dat de wederzijdse liefde begint. Als de muziekvereniging halverwege de jaren tachtig door een moeilijke periode gaat en gesplitst wordt in een fanfare en harmonieorkest, vraagt bestuurslid Frits Vermaat Jan om dirigent te worden. Jan twijfelt niet.
Onder Jan vindt er een bijzondere ommekeer plaats. Waar Crescendo in 1985 met 24 leden op sterven na dood is, trekt de komst van Jan veel nieuwe leden naar de harmonie, ook van buiten Krimpen. “We gingen van een negatieve spiraal naar een hele positieve flow”, herinnert Frits zich nog. Na jaren van chagrijn en gedoe in de vereniging komt de goede sfeer terug. In 1986 geeft Jan zijn eerste concert met de harmonie, die in ruim een jaar tijd met vijftig leden zou groeien. Het is een keerpunt dat achteraf niet kan worden onderschat. “Jan heeft een beslissende rol gehad in het voortbestaan van onze vereniging”, zegt Frits.
Jan is meer dan dirigent, hij krijgt ook grote betrokkenheid bij de muziekschool die jonge talenten moet opleiden voor de vereniging. Binnen het orkest doet hij veel meer dan alleen het dirigeren op maandagavond. Jan dringt aan op uitbreiding van de bezetting met onder andere slagwerk, denkt actief mee over het repertoire en weet het niveau binnen een aantal jaar al sterk te doen stijgen. Uiteindelijk staat Jan bijna vijftien jaar voor het SBO, hij neemt begin 2000 afscheid. Jarenlang spelen zijn vrouw Alies (bariton), zijn zoon Bart (slagwerk) en dochter Evelien (hoorn) mee in het orkest.
Jan stuwt Crescendo omhoog omdat hij zelf tot de absolute top behoort. Hij was lange tijd hoofdvakdocent klarinet aan het conservatorium. Vanaf 1982 speelt hij klarinet en esklarinet in het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waar hij onlangs nog zijn veertigjarig jubileum vierde. Het orkest noemde Jan in een eerbetoon “een weergaloos musicus uit duizenden, onvervangbaar en onvergetelijk, die iedereen op het podium en in de zaal inspireerde met zijn bevlogen spel”. Twee dagen voor zijn dood speelde Jan in de Doelen nog de Eroica-symfonie van Beethoven, samen met zoon Bart. “Dat neemt niemand ons af”, schreef Bart op Facebook.
Het orkest en chefdirigent Lahav Shani prezen Jan niet alleen als musicus, maar ook als mens. Shani prees Jan als “iemand die altijd positiviteit en liefde uitstraalde”. Zo zal hij ook bij Crescendo worden herinnerd. Jan was als dirigent altijd constructief en opbouwend, nooit boos, altijd geduldig. “Jan bleef altijd respectvol, ook als je de noten zat te verzieken”, zegt Frits. “Dat was zijn sterkste punt, zijn omgang met mensen. Hij was innemend, een verbinder, en bovenal superlief.”